สตฺถา โสตาปตฺติผลํ ปตฺวา ตสฺส ตาวติํสภวเน อุปฺปนฺนภาวญฺจ ตครสิขิปจฺเจกพุทฺธํ ทิสฺวา นิฏฺฐุภิตฺวา อปสพฺยํ กตฺวา ทีฆรตฺตํ นิรเย ปจฺจิตฺวา วิปากาวเสเสน อิทานิ กุฏฺฐิภาวปฺปตฺติญฺจ พฺยากริตฺวา, ‘‘ภิกฺขเว, อิเม สตฺตา อตฺตนาว อตฺตโน กฏุกวิปากกมฺมํ กโรนฺตา วิจรนฺตี’’ติ วตฺวา อนุสนฺธิํ ฆเฏตฺวา อุตฺตริ ธมฺมํ เทเสนฺโต อิมํ คาถมาห –

[66]

‘‘จรนฺติ พาลา ทุมฺเมธา, อมิตฺเตเนว อตฺตนา;

กโรนฺตา ปาปกํ กมฺมํ, ยํ โหติ กฏุกปฺผล’’นฺติฯ

ตตฺถ จรนฺตีติ จตูหิ อิริยาปเถหิ อกุสลเมว กโรนฺตา วิจรนฺติฯ พาลาติ อิธโลกตฺถญฺจ ปรโลกตฺถญฺจ อชานนฺตา อิธ พาลา นามฯ ทุมฺเมธาติ ทุปฺปญฺญาฯ อมิตฺเตเนว อตฺตนาติ อตฺตนา อมิตฺตภูเตน วิย เวรินา หุตฺวาฯ กฏุกปฺผลนฺติ ติขิณผลํ ทุกฺขผลนฺติฯ

เทสนาวสาเน พหู โสตาปตฺติผลาทีนิ ปาปุณิํสูติฯ

สุปฺปพุทฺธกุฏฺฐิวตฺถุ สตฺตมํฯ

8. กสฺสกวตฺถุ

น ตํ กมฺมํ กตํ สาธูติ อิมํ ธมฺมเทสนํ สตฺถา เชตวเน วิหรนฺโต เอกํ กสฺสกํ อารพฺภ กเถสิฯ

โส กิร สาวตฺถิโต อวิทูเร เอกํ เขตฺตํ กสติฯ โจรา อุทกนิทฺธมเนน นครํ ปวิสิตฺวา เอกสฺมิํ อฑฺฒกุเล อุมงฺคํ ภินฺทิตฺวา พหุํ หิรญฺญสุวณฺณํ คเหตฺวา อุทกนิทฺธมเนเนว นิกฺขมิํสุฯ เอโก โจโร เต วญฺเจตฺวา เอกํ สหสฺสตฺถวิกํ โอวฏฺฏิกาย กตฺวา ตํ เขตฺตํ คนฺตฺวา เตหิ สทฺธิํ ภณฺฑํ ภาเชตฺวา อาทาย คจฺฉนฺโต โอวฏฺฏิกโต ปตมานํ สหสฺสตฺถวิกํ น สลฺลกฺเขสิฯ ตํ ทิวสํ สตฺถา ปจฺจูสสมเย โลกํ โวโลเกนฺโต ตํ กสฺสกํ อตฺตโน ญาณชาลสฺส อนฺโตปวิฏฺฐํ ทิสฺวา ‘‘กิํ นุ โข ภวิสฺสตี’’ติ อุปธารยมาโน อิทํ อทฺทส – ‘‘อยํ กสฺสโก ปาโตว กสิตุํ คมิสฺสติ, ภณฺฑสามิกา โจรานํ อนุปทํ คนฺตฺวา โอวฏฺฏิกโต ปตมานํ สหสฺสตฺถวิกํ ทิสฺวา เอตํ คณฺหิสฺสนฺติ, มํ ฐเปตฺวา ตสฺส อญฺโญ สกฺขี นาม น ภวิสฺสติ, โสตาปตฺติมคฺคสฺส อุปนิสฺสโยปิสฺส อตฺถิ, ตตฺถ มยา คนฺตุํ วฏฺฏตี’’ติฯ โสปิ กสฺสโก ปาโตว กสิตุํ คโตฯ สตฺถา อานนฺทตฺเถเรน ปจฺฉาสมเณน ตตฺถ อคมาสิฯ